Maciej Mach, działacz nowohuckiej „Solidarności” odebrał Krzyż Wolności i Solidarności nadany mu przez Prezydenta Andrzeja Dudę. Uroczystość odbyła się 14 kwietnia 2023 r. w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu. Przyznane przez prezydenta odznaczenie przekazał dr Michał Wenklar, zastępca dyrektora Oddziału IPN w Krakowie, któremu asystował Rafał Dyrcz, naczelnik oddziałowego archiwum.
Maciej Mach jest jednym z organizatorów NSZZ „Solidarność” w Hucie im. Lenina. Po wprowadzeniu stanu wojennego, w dniach 13-16 grudnia 1981 r., uczestniczył w strajku okupacyjnym w Hucie im. Lenina. Po pacyfikacji strajku był w gronie inicjatorów powołania struktur podziemnej „Solidarności”. Jesienią 1982 r. zaangażował się w powołanie Tajnej Komisji Robotniczej Hutników, scalającej związkowe struktury podziemne w hucie. Od października 1983 r. był przedstawicielem TKRH w Międzyzakładowym Komitecie Solidarności Nowa Huta, a także w Regionalnym Komitecie „Solidarności”. Współpracował z podziemnym pismem „Hutnik”, zajmował się organizacją sieci kolportażu prasy podziemnej.
W 1985 r. został aresztowany podczas przekazywania nakładu „Hutnika”. Komunistyczny sąd wymierzył mu wyrok w zawieszeniu. Po uwolnieniu nadal działał w podziemnych strukturach nowohuckiej „Solidarności”. Uczestniczył w strajku okupacyjnym w Hucie im. Lenina w dniach 26 kwietnia – 5 maja 1988 r. Był współautorem (wraz z Janem Żurkiem) dołączenia do żądań strajkujących tzw. postulatów solidarnościowych, czyli żądania podwyżek także dla pracowników oświaty, służby zdrowia oraz emerytów i rencistów oraz przywrócenia do pracy w HiL kolegów zwolnionych za działalność związkową. Został zatrzymany w trakcie pacyfikacji protestu.
W 1989 r. wszedł w skład Zarządu Komisji Robotniczej Hutników, został wybrany jednym z dwóch wiceprzewodniczących KRH. Działał także w Małopolskim Komitecie Obywatelskim.
Krzyż Wolności i Solidarności jest nagrodą ustanowioną w 2010 r. dla działaczy opozycji wobec dyktatury komunistycznej, którzy w okresie od 1 stycznia 1956 r. do 4 czerwca 1989 r., z wyłączeniem okresu od 31 sierpnia 1980 r. do 12 grudnia 1981 r., na terytorium Polski co najmniej przez 12 miesięcy: byli aktywnymi członkami nielegalnych organizacji, które stawiały sobie za cel odzyskanie przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, lub prowadzili zagrożoną odpowiedzialnością karną lub represjami działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
(JS)
