Nowy rok szkolny dopiero się rozpoczął, a już pojawiają się sygnały, że w krakowskich szkołach nie wszystko funkcjonuje zgodnie z przepisami. Podczas wrześniowej sesji Rady Miasta radna Aleksandra Owca („Kraków dla Mieszkańców”) poruszyła temat lekcji religii, który wzbudził poważne zaniepokojenie wśród rodziców. Jak podkreśla Owca, „pojawiły się zgłoszenia mieszkanek i mieszkańców o tym, że nie wszystko w szkołach odbywa się zgodnie z przepisami prawa”. Czego dotyczą te zgłoszenia?
W jednej z krakowskich szkół – zdaniem radnej – rodzice zostali zmuszeni do składania pisemnych oświadczeń, jeśli nie chcieli, aby ich dzieci uczęszczały na lekcje religii. Radna zwraca uwagę, że jest to sprzeczne z przepisami. Zgodnie z prawem, religia powinna być organizowana na wyraźne życzenie rodziców, a nie brak takiej zgody. Jak wyjaśnia Owca: „Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, szkoły organizują naukę religii na życzenie rodziców”. Tymczasem w omawianej szkole „wymagane jest pisemne oświadczenie od osób, które nie chcą, aby ich dziecko uczestniczyło w lekcjach religii katolickiej”. To odwrotna praktyka do tej, którą przewidują przepisy. Dlaczego tak się dzieje?
Religia w środku dnia
To jednak nie wszystko. Owca wskazuje na kolejny problem, jakim jest organizowanie lekcji religii w środku dnia lekcyjnego, co dezorganizuje plan zajęć uczniów, którzy nie uczestniczą w tych lekcjach. Radna pyta wprost: „W ilu szkołach lekcje religii są organizowane w innym trybie niż na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej?”. Uczniowie, którzy nie biorą udziału w religii, często muszą czekać na kolejne lekcje, co stwarza niepotrzebne przerwy i trudności w organizacji dnia. Owca podkreśla, że to nie tylko problem organizacyjny, ale także kwestia sprawiedliwego traktowania wszystkich uczniów.
Pytania do Prezydenta Miszalskiego
Radna skierowała szereg pytań bezpośrednio do Prezydenta Miasta Krakowa, Aleksandra Miszalskiego, licząc na wyjaśnienia. „Czy ma Pan Prezydent informację o sytuacjach, gdzie szkoła wymagała oświadczenia od osób, które nie chcą uczęszczać na lekcje religii w tym roku szkolnym?” – pyta Owca. Radna chce również wiedzieć, ile oświadczeń o organizację lekcji religii złożono w poszczególnych placówkach oraz w ilu szkołach religia jest organizowana w sposób zakłócający plan dnia.
– Jestem przekonana, że informacja o tym, że bezprawna praktyka domagania się oświadczeń od osób, które nie chcą uczestniczyć w religii oraz wciąż trwający proceder organizowania religii w środku planu zajęć, zaniepokoi Pana Prezydenta tak samo bardzo, jak zaniepokoił mnie. Wyrażał Pan w przeszłości bowiem stanowisko, że religia nie powinna się odbywać w szkole – stwierdza Aleksandra Owca.
Deklaracje Prezydenta
Owca przypomina, że Aleksander Miszalski wcześniej opowiadał się za tym, aby lekcje religii odbywały się poza szkołami. „Wyrażał Pan w przeszłości bowiem stanowisko, że religia nie powinna się odbywać w szkole” – mówi radna, przywołując słowa Prezydenta z 2023 roku, kiedy to w kampanii przed wyborami parlamentarnymi poparł postulat, aby państwo przestało finansować lekcje religii. W październiku 2022 roku, podczas konferencji prasowej, Miszalski skrytykował ówczesną kurator oświaty Barbarę Nowak za namawianie dyrektorów szkół, aby nie przenosili lekcji religii na pierwszą lub ostatnią godzinę lekcyjną. Miszalski nazywał to wtedy „szykanowaniem połowy uczniów i połowy rodziców i odbieraniem im prawa wyboru”. Czy te słowa znajdą odzwierciedlenie w jego działaniach jako Prezydenta Krakowa?
Co na to Urząd Miasta?
W odpowiedzi na pytania radnej, wiceprezydent Krakowa, Maria Klaman, wyjaśnia, że Urząd Miasta nie posiada dokładnych danych na temat liczby złożonych oświadczeń o organizację lekcji religii ani liczby uczniów, którzy uczęszczają na te zajęcia. Dane te można uzyskać jedynie przez System Informacji Oświatowej (SIO), który dostarcza ogólnych informacji na temat liczby nauczycieli religii w szkołach. Jednak jak zaznaczyła Klaman, na początku września 2024 roku wpłynęło jedno formalne zgłoszenie dotyczące nieprawidłowości w zbieraniu oświadczeń od rodziców. „W poprzednich latach sygnały takie były sporadyczne” – dodała. Urząd przypomniał również, że religia nie jest przedmiotem obowiązkowym i powinna być organizowana na życzenie rodziców.
– W świetle przepisów religia nie jest dla ucznia przedmiotem obowiązkowym. Lekcje religii organizuje się na życzenie rodziców uczniów niepełnoletnich lub na życzenie uczniów pełnoletnich. Życzenie jest wyrażane w formie pisemnego oświadczenia, które nie musi być ponawiane w kolejnym roku szkolnym, może jednak zostać zmienione. Oznacza to, że ucznia nie zwalnia się z lekcji religii, gdyż to odpowiednio uczeń lub jego rodzice decydują o chęci uczestniczenia lub nieuczestniczenia w tych zajęciach. Uczestniczenie lub nieuczestniczenie w przedszkolnej i szkolnej nauce religii lub etyki nie może być powodem dyskryminacji przez kogokolwiek w jakiejkolwiek formie – tłumaczy wiceprezydent. Maria Klaman deklaruj również, że ta kwestia zostanie „ponownie poruszona na spotkaniach
z dyrektorami krakowskich samorządowych szkół i przedszkoli.
Co dalej?
Aleksandra Owca podkreśla, że sprawa lekcji religii wymaga pilnych działań ze strony władz miasta. Wyraża nadzieję, że Prezydent Miszalski podejmie zdecydowane kroki, aby sytuacja została naprawiona. „Nie mam zatem wątpliwości, że dziś, kiedy to Pan decyduje o działaniach miasta, nie dopuści Pan do tego, aby te dyskryminacyjne praktyki miały miejsce w jednostkach oświatowych prowadzonych przez miasto Kraków” – mówi Owca, wyrażając oczekiwanie, że Prezydent dotrzyma swoich wcześniejszych obietnic.
Pod koniec sierpnia Kuria Metropolitalna w Krakowie poinformowała, że na lekcje religii w Archidiecezji Krakowskiej uczęszcza 83% uczniów, co oznacza, że obecnie katechizowanych jest 235 970 dzieci i młodzieży. W szkołach podstawowych frekwencja wynosi prawie 90%, natomiast w szkołach ponadpodstawowych jest niższa – w technikach to 75%, a w liceach jedynie 60%. Spadek zainteresowania katechezą zauważalny jest szczególnie po przyjęciu sakramentu bierzmowania. W archidiecezji katecheza odbywa się w ponad 1800 placówkach, a prowadzi ją 1539 nauczycieli, w tym osoby świeckie, księża i siostry zakonne.
80 proc. uczniów chodzi na lekcje religii. Krakowska kuria podała dane
