Kopiec Kościuszki ma już prawie dwa wieki. Niedługo minie 200 lat od kiedy na wzgórzu Sikornik, zakończono budowę kopca – symbolicznej mogiły i pomnika pamięci Tadeusza Kościuszki. Historia kopca i rozpoczęła się 16 października 1820 r., nazajutrz po trzeciej rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki. Tego dnia odbyła się uroczystość założenia podstawy pomnika, który następnie budowano ze składki narodowej Polaków ze wszystkich zaborów. Prace zakończyły się po trzech latach 25 października 1823 r.
Historia krakowskiego kopca Kościuszki rozpoczęła się 16 października 1820 r., nazajutrz po trzeciej rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki. Tego dnia odbyła się uroczystość założenia podstawy pomnika, który następnie budowano ze składki narodowej Polaków ze wszystkich zaborów. W uroczystości wzięły udział władze Rzeczypospolitej Krakowskiej, przedstawiciele kapituły katedralnej wawelskiej i senatu uniwersyteckiego, przedstawiciele wszystkich stanów społecznych z Krakowa i z innych ziem Polski pod zaborami. Chłopi przywieźli ziemię z pola bitwy pod Racławicami.
W uroczystości uczestniczyli też cudzoziemcy – włoska śpiewaczka Angelika Catalani, która dochód ze swego krakowskiego koncertu przeznaczyła na budowę kopca, i Bertel Thorvaldsen – wybitny duński rzeźbiarz europejskiej sławy, m. in. autor pomnika księcia Józefa Poniatowskiego dla Warszawy.
Po mszy św. i uroczystych przemowach, po odczytaniu aktu erekcyjnego i umieszczeniu go w szklanym i marmurowym zabezpieczeniu w kształcie kolumny u podstawy kopca, złożywszy też tutaj pamiątki insurekcji (m.in. kule z racławickich pól), przystąpiono do sypania wożonej w taczkach ziemi wokół wysokiego pnia jodły, przywiezionej ze śląskich lasów koło Jaworzna. Miała ona stanowić pion i środek stożka kopca. Po pierwszych taczkach ziemi wwiezionych przez osoby oficjalne, wszyscy obecni przystąpili do sypania mogiły. Tak została założona podstawa kopca Kościuszki w Krakowie.
Budowę kopca realizowano siłami zorganizowanych z miejscowego i okolicznego ludu płatnych hufców i przy udziale ochotników z Krakowa, jak też Polaków odwiedzających Kraków. Zdeponowano w nim przesłaną w 1821 r. przez księżną Izabelę Czartoryską ziemię spod Maciejowic, później złożono tu też ziemię z pól bitewnych pod Szczekocinami i pod Dubienką. Budowę nadzorował ustanowiony przez Senat Rządzący Wolnego Miasta Krakowa 24 listopada 1820 r. Komitet Zarządzający Budową Pomnika dla Tadeusza Kościuszki, na czele którego stanął gen. Franciszek Paszkowski.
Prace zakończyły się po trzech latach 25 października 1823 r. Komitet stanął na straży tej narodowej własności i pamiątki, w charakterze zarządcy, konserwatora i opiekuna – i tę historyczną rolę pełni do dziś, jako Komitet Kopca Kościuszki w Krakowie.
Patrycja Bliska
