Zamek Królewski na Wawelu otwiera kolejne wystawy dla zwiedzających. Goście mogą obejrzeć Prywatne Apartamenty Królewskie, a już 27 czerwca będzie możliwość odwiedzenia Reprezentacyjnych Komnat Królewskich. Po raz pierwszy krakowianie będą mogli zobaczyć Gabinet Włoski, Gabinet Holenderski oraz Gabinet Kolekcjonera. To nie koniec atrakcji!
Na gości Zamku czeka wiele niespodzianek – zgodnie z zapowiedzią każdy zwiedzający Prywatne Apartamenty Królewskie będzie mógł po raz pierwszy zobaczyć dotychczas niedostępny Gabinet Włoski z wyjątkową kolekcją renesansowych obrazów Lanckorońskich. Na miłośników porcelany czeka dzieło wyjątkowej klasy – serwis Sułkowskiego, wzbogacony ostatnio o nowe nabytki. Cały komplet będzie specjalnie eksponowany z okazji otwarcia.
Prywatne Apartamenty Królewskie to historycznie sale, które służyły niegdyś monarchom, dworowi oraz gościom podejmowanym przez króla. Na eksponowane w nich wyposażenie, składają się renesansowe obrazy z kolekcji Lanckorońskich, a także meble i stropy modrzewiowe, w tym dwa z barwną dekoracją na fryzach. Ponadto, w północnym skrzydle Zamku znajdują się dwie sale z eksponatami czasów saskiej dynastii Wettynów, m.in. zbiór porcelany miśnieńskiej, a także srebra stołowe.
27 czerwca krakowianie będą mogli zwiedzić Reprezentacyjne Komnaty Królewskie, gdzie na wawelskich gości czekają zmiany: nowe dzieła sztuki na ekspozycji, pokaz nowego nabytku – arcydzieła jubilerstwa renesansowego oraz dostępne wnętrza Gabinetu Holenderskiego i Gabinetu Kolekcjonera. W Sali Poselskiej zamontowane zostanie lustro, by ułatwić podziwianie stopu ze słynnymi głowami wawelskimi. Aby Wawel był jeszcze bardziej dostępny dla opiekunów z dziećmi przygotowana zostanie przy Sali pod Planetami zupełnie nowa przestrzeń – ich własny, królewski pokój.
Kolekcja Lanckorońskich
W renesansowych salach I piętra w skrzydle wschodnim eksponowane są przede wszystkim obrazy z daru Karoliny Lanckorońskiej. 87 dzieł, które w roku 1994 wzbogaciły kolekcję malarstwa Zamku Królewskiego na Wawelu, to część słynnych wiedeńskich zbiorów jej ojca – Karola Lanckorońskiego, miłośnika Włoch i Quattrocenta, kolekcjonera malarstwa włoskiego z wieków od XIV do XVI, którą zgromadził w ostatnim dwudziestoleciu wieku XIX i w pierwszych latach wieku XX.
Zainteresowanie ówczesnych kolekcjonerów, odwiedzających pałac Lanckorońskiego przy Jacquingasse 18 w Wiedniu budziło zwłaszcza malarstwo o tematyce świeckiej – obrazy stanowiące niegdyś ścianki skrzyń posagowych (cassoni), elementy łóżek dziennych zwanych lettucci czy też spalliere – kompozycje wieszane na ścianach na wysokości ramienia. Ich tematyką są sceny z „Metamorfoz” Owidiusza, z utworów Wergiliusza i Apulejusza, z dzieł Homera, z historii Rzymu Tytusa Liwiusza. Eksponowana w sali zwanej Sypialnią spalliera z Orfeuszem grającym na lirze da braccio pochodzi z rozproszonego dziś cyklu trzech kompozycji ilustrujących dzieje śpiewaka.
W tej samej sali można obejrzeć też dwa obrazy stanowiące niegdyś zapewne zapiecki łóżka (lettuccio) – ich tematem są „mędrcy upokorzeni” czy też tryumf miłości nad rozumem: Wergiliusz ośmieszony przez córkę cezara oraz historia Arystotelesa, który służył za wierzchowca Filis. Epizody z „Odysei” Homera zostały zilustrowane na dwóch obrazach, stanowiących niegdyś frontowe ścianki skrzyni posagowej.
Wnętrza wypełniają także obrazy religijne, pochodzące z klasztorów i kościołów włoskich. Badacze próbują odtworzyć ich pierwotny kontekst – wawelski Św. Franciszek Taddea di Bartolo był częścią retabulum z kościoła San Francesco w Pizie, Madonna z Dzieciątkiem Bernarda Daddi – z kościoła Santa Maria del Carmine we Florencji, a Anioł to najprawdopodobniej część zwieńczenia poliptyku Simone Martiniego, namalowanego dla jednego z kościołów w Orvieto.
Porcelana miśnieńska i serwis Sułkowskiego w zbiorach wawelskich
W roku 1966 Wawel otrzymał w darze od Tadeusza Wierzejskiego 150 przedmiotów pochodzących z Królewskiej Manufaktury w Miśni. Przez kolejne półwiecze otrzymaną kolekcję rozbudowywano – w efekcie stworzono najważniejszą kolekcję muzealną w Polsce, liczącą ponad 450 obiektów.
Części serwisu Aleksandra Józefa Sułkowskiego
Liczący pierwotnie ponad tysiąc sztuk zespół naczyń zwany serwisem Sułkowskiego został wykonany w latach 1735–37 dla hrabiego Aleksandra Józefa Sułkowskiego (1695–1762) i jego żony, Marii Anny Franziski von Stein zu Jettingen (1712–1741). Projektem serwisu zajął się rzeźbiarz Johann Joachim Kaendler (1706–1775). Ponieważ był to pierwszy w historii porcelany europejskiej tak duży serwis, część naczyń wzorowano na barokowych naczyniach srebrnych augsburskiego złotnika Johannesa Billera (1692–1762), należących do kompletu wykonanego na królewski ślub w roku 1719.
Serwis Sułkowskiego był prawdopodobnie pierwszym porcelanowym kompletem, którym posłużono się na ceremonialnym królewskim stole przy pierwszym daniu. Jak wynika z przekazów archiwalnych, był używany w czasie uroczystości weselnych księcia Jerzego Ignacego Lubomirskiego (1687-1753) i Joanny von Stein zu Jettingen. W dekoracji malarskiej serwisu dominuje duży wiązany herb Sułkowski-Stein, podtrzymywany przez dwa lwy. Kartusz z herbem Sułkowskiego-Sulima opasano wstęgą Orderu Orła Białego, całość zwieńczono złotą koroną. Dekoracji dopełniają pojedyncze drobne kwiaty i gałązki w stylu Kakiemon. Charakterystyczna bordiura w formie reliefowej, koszykowej plecionki, nazwana „wzorem Sułkowskiego” (Sułkowski-Ozierrelief), była później wielokrotnie stosowana w manufakturze miśnieńskiej.
Komplet uległ rozproszeniu w latach siedemdziesiątych wieku XIX. W muzeach polskich znajdują się m.in. dwa półmiski w Muzeum Narodowym we Wrocławiu i Muzeum Narodowym w Warszawie oraz flasza w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Wśród kolekcji zagranicznych wymienić należy zwłaszcza Uměleckoprůmyslové Museum w Pradze, kolekcję Ernsta Schneidera, Arnholdów i Ralpha Henry’ego Warka.
Para lichtarzy z serwisu Aleksandra Józefa Sułkowskiego, to nowe nabytki, które wzbogacą serwis – wysmukłe świeczniki z dekoracją reliefową Sułkowski Ozier oraz nakładanymi dwustronnie kartuszami z malowanymi herbami Sułkowski-Stein, ponadto z dekoracją malarską w drobne kwiaty i złocenia podkreślające formę. Są to przedmioty wyjątkowe, które podobnie jak inne części pierwszego prywatnego serwisu obiadowego wykonano w Manufakturze Królewskiej. Na Wawelu dotąd przechowywanych było 5 elementów tego cennego kompletu, a rozszerzenie o kolejne części podnosi wartość naszych, najważniejszych w Polsce, zbiorów porcelany miśnieńskiej.
Informacje dla zwiedzających
Wystawa czynna jest w godz. 9.30-17.00 od wtorku do niedzieli. Ostatnie wejście możliwe jest o godz. 16.15. W godz. 13.00-13.30 trwa przerwa sanitarna, więc ostatnie zwiedzanie przed chwilowym zamknięciem ekspozycji możliwe jest o godz. 12.30. Cena biletu normalnego to 25 zł, a biletu ulgowego 15 zł.
Na terenie wystawy może przebywać jednocześnie 157 osób. Zwiedzający zobowiązani są do noszenia środków ochrony osobistej i utrzymywania dystansu społecznego 2 metrów.
