Od dziś na ekranie, który kino Kijów uruchamia na fasadzie swojego budynku po zmroku będzie wyświetlane zdjęcie szklanej mozaiki Krystyny Strachockiej- Zgud, która zdobiła ścianę dawnej kawiarni „Panorama” w Hotelu Forum została zniszczona. Akcji będzie towarzyszyć hasło „Zobaczcie, co straciliśmy!” Jej pomysłodawcy liczą na to, że podjęty przez media postulat rekonstrukcji dzieła wybitnej artystki zostanie zrealizowany.
„Zobaczcie, co straciliśmy” – pod takim hasłem Kino Kijów przeprowadzi akcję promującą twórczość Krystyny Strachockiej- Zgud, 101-letniej artystki, która jest autorką monumentalnej mozaiki w foyer kina. Od piątku 6.09 września na zewnętrznym ekranie „Kijowa” pojawi się wizualizacja zniszczonej szklanej mozaiki, która zdobiła dawną kawiarnię w Hotelu Forum.
Obecnie na jej miejscu widnieje podświetlona gablota z cygarami. Składająca się z setki szklanych baniek, różnego koloru została zniszczona w niewyjaśnionych okolicznościach. Współwłaściciel nowo otwartej restauracji na dachu Forum powiedział, że kiedy wszedł do pomieszczeń, zauważył stłuczoną mozaikę. Ocalało około 30 szklanych baniek. Był pomysł na odtworzenie dzieła, jednak koszty przerosły przedsiębiorców. Prezentowane na fasadzie Kina Kijów zdjęcia prezentują mozaikę utrwaloną w nienaruszonym stanie przez Annę Stankiewicz.
– Może kiedy Kraków zobaczy w powiększeniu jak wspaniałe dzieło sztuki zostało utracone znajdzie się mecenas, który nie będzie szczędził grosza na przywrócenie mozaiki mieszkańcom Krakowa – wyraża nadzieję Miłosz Horodyski.
Krystyna Strachocka – Zgud, autorka największej mozaiki z łysogórskich kafli, która zdobi od ponad 55 lat krakowskie Kino Kijów Krystyna Strachocka–Zgud ceramiką zainteresowała isę stosunkowo późno. Wcześniej święciła triumfy jako designerka. Na Ogólnopolskiej Wystawie Architektury Wnętrz w krakowskim Pałacu Sztuki w 1958 roku zdobyła I miejsce za projekt dwupokojowego mieszkania z niewielkimi w skali grupami mebli, wśród których dominował ażurowy regał na książki z blatem stołu i biurka oraz składanym łóżkiem.
Po krótkim pobycie we Francji Krystyna Strachocka-Zgud zakochała się w modernizmie. Wyrazem tej miłości była ceramiczna mozaika w kinie Kijów, nad którą pracowała osiem miesięcy. Kafle odciskała w specjalnej glinie i dwukrotnie wypalała – raz po uformowaniu, drugi raz po nałożeniu szkliwa.
– Kompozycja została umieszczona na czterech kulisowo ustawionych ścianach i, jak podkreślał jej współtwórca Bolesław Książek, była spełnieniem jego artystycznych pragnień – zaznacza Miłosz Horodyski, autor książki „Ceramiczny Kosmos Krystyny Strachockiej-Zgud” – Strachocka-Zgud poszła za ciosem projektując mozaikę ceramiczną w hotelu Cracovia, który zaprojektował twórca kina Kijów, prekursor modernizmu Witold Cęckiewicz. Hotel był to w tamtych czasach najdłuższym obiektem zbudowanym z wielkiej płyty w Krakowie. Cęckiewicz wykorzystał ją pierwszy raz w hotelarstwie. Pierwszy raz zaprojektował również konstrukcję kurtynową.
Studiując wnikliwie życiorys artystki można dopiero zrozumieć z jak wielkim poświęceniem pracowała nad swoimi mozaikami, ile włożyła w tę pracę trudu i jak ogromnym dla niej bólem jest dewastacja jej artystycznej wizji.
– Strachocka–Zgud w kooperatywie ze Spółdzielnią „Kamionka” ozdabiała niemal każdy nowy modernistyczny obiekt jaki powstawał w latach 60-tych w Krakowie. – komentuje prof. Grzegorz Biliński, uczeń Cęckiewicza, dziś szef Instytutu Sztuk Progresywnych na ASP
– Nie wszystkie mozaiki przetrwały jednak próbę czasu. Nie zachował się „Żywy mur” we wnętrzu Pijalni Wód Mineralnych w Krynicy-Zdroju. Oddana w 1971 roku największa w Europie pijalnia wód pełniła funkcję ogrodu zimowego. Sala koncertowa była w formie rozchylającego się kwiatowego kielicha w kolorowej ceramicznej strukturze. Przeszklone ściany miały sprawiać wrażenie jednej przestrzeni z deptakiem i lasem.
Walka o zachowanie mozaiki trwała dłużej niż jej powstawanie. Latem 2013 roku rozpoczął się remont budynku. Sala koncertowa w pierwotnym kształcie przestała istnieć, a co za tymi idzie także i dzieło w formie zaproponowanej przez Strachocką-Zgud. Wykonawca, mimo protestów artystki, wykorzystał kafle z mozaiki do udekorowania ściany nad kranami z wodą zdrojową.
W tym roku Krystyna Strachocka- Zgud skończyła 101 lat. Trwają starania o nadanie jej medalu Gloria Artis.
