Marta Hermanowicz, Jul Łyskawa, Kinga Sabak, Izabela Tadra i Patryk Zalaszewski – to piątka autorów i autorek, którzy powalczą w tym roku o Nagrodę Conrada, najważniejsze w Polsce wyróżnienie przyznawane za debiut prozatorski. Laureata poznamy 26 października podczas uroczystej gali kończącej Festiwal Conrada w Krakowie. Wpływ na werdykt może mieć każdy.
Będzie to już jedenasta edycja nagrody. Ceremonii wręczenia statuetki towarzyszyć będzie wykład mistrzowski Marka Bieńczyka – laureata Nagrody Literackiej Nike – oraz artystyczny występ poświęcony pamięci Marcina Wichy, wybitnego eseisty i pisarza.
Nagroda Conrada, ustanowiona w 2015 roku, to pierwsze w Polsce wyróżnienie poświęcone wyłącznie debiutom prozatorskim. Jej celem jest promocja i wsparcie nowych głosów literackich, zarówno w obszarze fikcji, jak i literatury non-fiction. Co roku kapituła nagrody wybiera pięć książek, które wyznaczają nowe kierunki w polskiej prozie i zapowiadają twórców, o których może być głośno w przyszłości.
Tegoroczna piątka nominowanych reprezentuje różnorodne style i podejścia do literatury – od powieści fabularnych po literackie reportaże. Wybór kapituły pokazuje, że współczesna polska proza to przestrzeń otwarta na eksperyment, ale też czuła wobec codzienności i wyzwań współczesności.
Pierwsza z nominowanych – Marta Hermanowicz – to laureatka Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania i uczestniczka programu Connecting Emerging Literary Artists (CELA). Zawodowo związana jest z reklamą. Publikowała m.in. w „Twórczości” i „Piśmie”. Jej powieść o pamięci i dziedziczeniu traum zatytułowana Koniec (ArtRage) otrzymała nominację do Paszportów „Polityki”. Osią fabuły są losy dwóch bohaterek – Lotki, deportowanej podczas wojny na Syberię, oraz jej wnuczki Malwiny, która kilka dekad później dorasta na tak zwanych Ziemiach Odzyskanych. Dziewczyna doświadcza koszmarów swojej babki i opowiada o nich pełnym inwencji, ekspresyjnym językiem.
Jul Łyskawa jest prozaikiem, redaktorem i tłumaczem wydawnictw dziecięcych. Publikował m.in. w „Ha!arcie” i „Arteriach”. Za powieść „Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców” (Wydawnictwo Czarne) został wyróżniony Paszportem „Polityki”, Nagrodą Literacką m.st. Warszawy i nagrodą Odkrycie Empiku. Akcja powieści toczy się w miasteczku Copperfield w stanie Waszyngton i nawiązuje klimatem do twórczości postmodernistów z Davidem Lynchem na czele. Dla Jula Łyskawy literatura to remiks wielu powtarzalnych historii, zużytych gatunków i przeróżnych językowych rejestrów, dlatego autor bawi się nimi i nieustannie przeskakuje między formami literackimi.
Kolejna z nominowanych, Kinga Sabak, jest wicenaczelną magazynu kulturalnego „Mint”. Jej debiutancki zbiór opowiadań – „Trochę z zimna, trochę z radości” (Wydawnictwo W.A.B.) – to kameralna opowieść o dorastaniu. Kilkuletnia Ola coraz częściej czuje się Olkiem, a może nawet kimś, kto powinien nazywać się po prostu Alex. Jednocześnie jest osobą religijną, szukającą ukojenia i zrozumienia w społeczności osób wierzących. Narrację Kingi Sabak charakteryzuje minimalizm, który skłania czytelniczki i czytelników do większej uważności.
Izabela Tadra to była dziennikarka, obecnie zajmująca się public relations. Publikowała m.in. w „Bluszczu”, „Pulsie Biznesu” i „Super Expressie”. Jej „Hotel ZNP” (Wydawnictwo Filtry) za sprawą głównej bohaterki, Belci, parodiuje stereotypowe role żon, córek i matek, a jednocześnie przed tymi rolami, po tropach Witolda Gombrowicza, ucieka. Proza Izabeli Tadry nasycona jest bólem, ale też absurdem i zgrywą. O sile jej oddziaływania mogła się przekonać publiczność Teatru Nowego w Łodzi, gdzie książkę debiutantki przełożono na język sceniczny (reżyseria: Kuba Kowalski, adaptacja i dramaturgia: Małgorzata Maciejewska). Spektakl został nagrodzony podczas Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.
Ostatni z nominowanych – Patryk Zalaszewski – jest scenarzystą i autorem opowiadań. Otrzymał Nagrodę im. Siegfrieda Lenza i wygrał konkurs Wydawnictwa Czarne, Państwowego Instytutu Wydawniczego i „Dwutygodnika”. „Luneta z rybiej głowy” (Wydawnictwo Czarne) to zbiór mikrohistorii, w którym realizm życia małej nadmorskiej wspólnoty rybackiej łączy się z oniryczną atmosferą właściwą opowieściom o krainie dzieciństwa. Codzienność mieszkańców – wypływanie na połów jeszcze przed świtem, niebezpieczeństwo sztormów, ciężka praca przy sieciach – została opisana oszczędnie i sugestywnie. Patryk Zalaszewski stworzył ciekawy obraz dorastania chłopca, ostatnio rzadko spotykany w polskiej prozie.
Zgłoszeń do konkursu dokonywali wydawcy oraz same autorki i autorzy. Grono nominowanych wybrała kapituła. O tym, kto zdobędzie Nagrodę Conrada, zadecydują po połowie głosy kapituły i publiczności. Formularz dla czytelniczek i czytelników jest już dostępny na stronie Festiwalu Conrada (TUTAJ). Głosowanie potrwa do 23 października do godz. 23.59.
Gala Nagrody Conrada odbędzie się 26 października o godz. 18.00 na Scenie MOS Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (ul. Rajska 12). Tradycyjnie będzie to zwieńczenie Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada. Wykład mistrzowski wygłosi laureat Nagrody Literackiej „Nike” Marek Bieńczyk – autor pogłębionego eseju o „Nadziei radykalnej” Jonathana Leara. Szczególnym punkt gali będzie monodram Jarosława Flisa – profesora socjologii i cenionego publicysty – do rysunków Marcina Wichy. W ten sposób pożegnany zostanie bliski festiwalowi grafik i eseista, zmarły w styczniu tego roku.
