Drewniana chałupa z ul. Nadbrzezie w Pleszowie ma zostać przeniesiona na teren Parku Edukacyjnego „Branice”. Spółka Kraków Nowa Huta Przyszłości, która odpowiada za tworzenie skansenu, szacuje, że koszt opracowania dokumentacji oraz translokacji zabytkowej drewnianej chałupy wyniesie 1,6 mln złotych.
Translokacja drewnianej to kolejny etap budowy Parku Edukacyjnego „Branice”, czyli skansenu budownictwa drewnianego upamiętniającego dziedzictwo Krakowiaków Zachodnich. Decyzję o tworzeniu skansenu podjęto w związku z alarmującymi głosami m.in. historyków i miłośników Krakowa sprzed kilku lat, że z krajobrazu Krakowa i okolic szybko znikają XIX-wieczne chałupy i to ostatni moment na ratowanie tych budynków.
Park Edukacyjny „Branice”, którego serce ma stanowić skansen z 20 obiektami: przeniesionymi tu historycznymi drewnianymi domami, karczmą i kościołem, miał pierwotnie zostać otwarty w 2023 roku. Już jesienią zeszłego roku KNHP przyznała, że realizacja zadania jest opóźniona, padła wtedy nowa data – 2024 rok. Do dzisiaj żaden z domów przewidzianych do rozbiórki i translokacji nie został zakupiony, ani żaden obiekt nie został przeniesiony na teren przyszłego skansenu.
Pod koniec ubiegłego roku podpisano umowę na wykonanie translokacji drewnianego domu z lat 30. XX wieku z ul. Przyszłości 3 (Chełm). Zadania podjęła się wyłoniona w drodze postępowania przetargowego, krakowska firma Karto Sp. z o.o., posiadająca doświadczenie w pracach z zabytkowymi budynkami drewnianymi. Kontrakt podpisany z nią przez Kraków Nowa Huta Przyszłości S.A. opiewa na niemal 1,4 mln zł. Z przeniesionego i odrestaurowanego obiektu będziemy mogli korzystać pod koniec 2025 roku. Więcej o tym pisaliśmy tutaj:
To będzie najdroższa przeprowadzka w historii Krakowa. Koszt: 1,4 mln złotych
Do przetargu dotyczącego przenosin chałupy zrębowej z dawnej wsi Pleszów do przyszłego skansenu wpłynęły dwie oferty. Oferty złożyły następujące firmy: Karto Sp. z o.o. z Krakowa, która zajmuje się już translokacją drewnianego domu z ulicy Przyszłości 3, z ofertą na 1 mln 586 tys. 550 zł brutto, oraz Modern House Józef Stasiak z Raby Wyżnej z ofertą na 2 mln 439 tys. 828 zł brutto. Wybrany wykonawca będzie miał maksymalnie 24 miesiące na realizację całości zamówienia, czyli wykonanie dokumentacji projektowej, translokację i odbudowę chałupy na terenie Parku.
Zabytkowy obiekt z ul. Nadbrzezie to przykład typowej krakowskiej chałupy dwutraktowej wykonanej z bali modrzewiowych w konstrukcji zrębowej, z dachem czterospadowym oryginalnie krytym strzechą. Jest to najstarsza chałupa przeznaczona do translokacji na teren Parku Edukacyjnego „Branice”, pochodząca z 1861 roku. Na jej sosrębie znajduje się data zakończenia budowy, czyli 18 lutego 1861 roku.
W Parku Edukacyjnym „Branice” znajdą się historyczne zabudowania dawnych podkrakowskich wsi, które pozwolą zachować dziedzictwo grupy etnograficznej Krakowiaków Zachodnich. Docelowo, zgodnie z koncepcją zatwierdzoną przez członków Rady Konsultacyjnej ds. Parku Edukacyjnego „Branice”, skansen obejmował będzie 11 zagród, kościół i karczmę.
Chałupy usytuowane od strony południowej, zaplanowanego na działce zlokalizowanej u zbiegu ulic Tatarakowej i gen. Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego, odtworzą charakterystyczny układ wsi, tzw. „rzędówkę” i będą obiektami muzealnymi. Po stronie wschodniej odtworzony zostanie układ rozproszony zabudowy przypominający wieś „samotniczą”. Część z budynków zapewni przestrzeń zaprojektowaną dla organizacji warsztatów edukacyjnych, wykładów i wystaw. Główne wejście do Parku Edukacyjnego „Branice” znajdzie się w nowoczesnym budynku wystawowym. Odwiedzający będą mogli skorzystać z szatni, sklepu z pamiątkami i publikacjami o polskiej wsi, dwóch sal konferencyjnych, części wystawowej i toalet. Znajdą się tam pomieszczenia magazynowe, techniczne oraz administracyjne. Całość kompleksu uzupełni parking dla samochodów i autokarów, stacja ładowania aut elektrycznych i ścieżki spacerowe (edukacyjne) pośród odpowiednio dobranej zieleni i małej architektury. Do zasilania kompleksu wykorzystane zostaną źródła energii odnawialnej.
Koszt realizacji całego Parku Edukacyjnego „Branice” szacowany jest na niemal 60 mln zł.
fot. KNHP
Patrycja Bliska
